Việt Nam có tiềm năng to lớn để phát triển trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ nếu biết tận dụng cơ hội và vượt qua những thách thức. Các chuyên gia quốc tế đã chia sẻ kinh nghiệm và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học.

Tại tọa đàm ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’ do Báo Tiền Phong tổ chức, TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ về kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Quá trình này bắt đầu từ việc phát triển bộ cảm biến để theo dõi lò phản ứng hạt nhân, sau đó linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời.

Từ nền tảng siêu dẫn ban đầu, Saclay đã tiến tới công nghệ lượng tử và thương mại hóa sản phẩm thông qua hợp tác với các startup và tập đoàn. TS Quang nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người.

Để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng. Nhiều trí thức Việt Nam ở nước ngoài muốn về nước nhưng chưa về vì họ không thấy môi trường phù hợp với công việc nghiên cứu. Cơ chế hiện tại chưa thuận lợi để họ cống hiến. Ông Hiền cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có.

TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam. Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác quốc tế trong phát triển công nghệ vũ trụ. Việc hợp tác với các nước tiên tiến có thể giúp Việt Nam tiếp cận được với công nghệ mới và kinh nghiệm quản lý.

Tóm lại, để phát triển công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần tập trung vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế, tạo môi trường tự do cho nhà khoa học và đầu tư đúng trọng tâm. Với những nỗ lực và quyết tâm, Việt Nam có thể vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ và trở thành một trong những nước tiên tiến trong lĩnh vực này.

Ngày 24 tháng 7, Báo Tiền Phong đã tổ chức một buổi tọa đàm với chủ đề ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’. Sự kiện này tập trung vào việc đánh giá vai trò và vị trí của ngành công nghệ vũ trụ, đồng thời phân tích những thách thức và khó khăn mà ngành này đang phải đối mặt.

Nhà báo Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, đã có bài phát biểu khai mạc buổi tọa đàm. Ông cho biết trong thế kỷ XXI, công nghệ vũ trụ không chỉ còn giới hạn trong các chương trình khám phá không gian của một số ít quốc gia, mà đã trở thành một phần quan trọng trong chiến lược phát triển của nhiều nền kinh tế hiện đại. Các ứng dụng của công nghệ vũ trụ đã trở nên thiết thực và đa dạng, bao gồm dự báo thời tiết, phòng chống thiên tai, viễn thông, nông nghiệp thông minh, giám sát môi trường, quy hoạch đô thị, logistics, cũng như trong lĩnh vực an ninh – quốc phòng.

Ông Sưởng cũng nhấn mạnh sự phát triển ấn tượng của ngành công nghệ vũ trụ thông qua dẫn chứng từ báo cáo mới nhất của Space Foundation. Theo đó, kinh tế vũ trụ toàn cầu năm 2024 đã đạt gần 613 tỷ USD và dự kiến sẽ vượt mốc 1.000 tỷ USD vào năm 2030. Điều này cho thấy tiềm năng to lớn và tốc độ tăng trưởng ấn tượng của ngành công nghệ vũ trụ.

Mặc dù công nghệ vũ trụ tại Việt Nam còn ở giai đoạn đầu phát triển, nhưng theo ông Sưởng, Việt Nam đã có những bước đi quan trọng. Ông tin rằng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực của các cơ quan, doanh nghiệp và đội ngũ khoa học công nghệ, Việt Nam hoàn toàn có thể từng bước làm chủ công nghệ vũ trụ. Điều này sẽ giúp đất nước đóng góp thiết thực vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh và nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Trong buổi tọa đàm, các chuyên gia và khách mời đã thảo luận về những cơ hội và thách thức trong phát triển công nghệ vũ trụ tại Việt Nam. Họ cũng đưa ra đề xuất về các cơ chế chính sách và mô hình hợp tác hiệu quả nhằm thúc đẩy hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, với sự tham gia mạnh mẽ của lĩnh vực công nghệ vũ trụ.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng việc phát triển công nghệ vũ trụ không chỉ là vấn đề của các quốc gia có nền kinh tế lớn, mà còn là cơ hội cho các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển, cũng như xây dựng các cơ chế chính sách phù hợp để hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghệ vũ trụ.

Buổi tọa đàm đã kết thúc với nhiều ý kiến và đề xuất quý giá từ các chuyên gia và khách mời. Những ý kiến này sẽ được tổng hợp và báo cáo lên các cấp có thẩm quyền để có thể đưa ra các quyết sách phù hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ vũ trụ tại Việt Nam.

Thông tin thêm về sự kiện này có thể được tìm thấy trên trang web của Báo Tiền Phong.