Trong giai đoạn 2025-2035, việc xây dựng đô thị thông minh sẽ đòi hỏi một hạ tầng số tinh vi để giúp dữ liệu công trở thành công cụ ra quyết định và vận hành đô thị một cách minh bạch, theo thời gian thực và tiết kiệm nguồn lực. Công nghệ blockchain đang nổi lên như một yếu tố quan trọng trong việc kiến tạo đô thị vận hành bằng dữ liệu mở.

Công nghệ blockchain được xem là một hạ tầng mềm quan trọng cho đô thị thế hệ mới, bên cạnh hạ tầng cứng như điện, nước, giao thông. Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain Việt Nam, giá trị cốt lõi của blockchain nằm ở khả năng lập trình hóa quy trình, phi vật chất hóa dữ liệu và phân tán trách nhiệm vận hành theo một chuẩn mực kiểm chứng công khai.

Khi dữ liệu công được ghi nhận trên một blockchain mở, mọi thao tác chỉnh sửa, can thiệp hay sai lệch đều bị phát hiện ngay lập tức. Điều này giúp làm trong sạch hóa vận hành công và giảm thiểu tiêu cực. Nhiều doanh nghiệp công nghệ đã ứng dụng blockchain tại các địa phương, từ sàn giao dịch tài sản số đến nền tảng thanh toán DeFi và hệ thống blockchain nội bộ hỗ trợ truy xuất dữ liệu kim hoàn, tài sản đô thị và tín nhiệm tài chính công.

Để xây dựng đô thị thông minh, việc thiết kế lại cấu trúc dữ liệu nền là quan trọng. Các thành phố như Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ và Hồng Kông đã bắt đầu quá trình chuyển đổi số bằng cách chuẩn hóa dữ liệu công, lựa chọn công nghệ phù hợp và tạo sandbox để kiểm nghiệm thực tế từng ứng dụng trước khi nhân rộng.

Công nghệ blockchain giúp khôi phục niềm tin giữa người dân và chính quyền thông qua khả năng xác minh công khai mọi quyết định của Nhà nước. Hệ thống sổ cái phân tán (DLT) tạo ra bản ghi chính thức và chống lại việc sửa lại quá khứ, giúp tăng cường minh bạch trong quản trị đô thị. Một thành phố minh bạch không phải là nơi không có lỗi, mà là nơi mọi quyết định đúng hay sai đều để lại dấu vết và có thể được kiểm tra, phản biện, đánh giá bằng dữ liệu thật.

Hiện tại, một số công ty đang xây dựng các bộ công cụ để hỗ trợ chính quyền địa phương triển khai hệ thống truy xuất công khai trên dữ liệu ngân sách, giấy phép xây dựng và đất công thông qua giao diện trực tuyến. Điều này giúp người dân có thể dễ dàng tiếp cận và giám sát hoạt động của chính quyền, đồng thời giúp chính quyền tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Với sự phát triển của công nghệ blockchain, đô thị thông minh sẽ trở thành hiện thực, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân và tạo ra một môi trường sống tốt hơn. Tuy nhiên, việc triển khai công nghệ này cũng đòi hỏi sự hợp tác và đầu tư từ các bên liên quan, bao gồm chính quyền, doanh nghiệp và người dân.

Chuyển đổi số trong hoạt động của Quốc hội đang trở thành một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu. Quốc hội Việt Nam, với vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đang đứng trước nhu cầu đổi mới toàn diện phương thức hoạt động để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong các lĩnh vực lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Thực trạng cho thấy, mô hình làm việc truyền thống hiện nay của Quốc hội vẫn còn mang tính thủ công, dữ liệu phân tán, thiếu kết nối. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ mất tính thời sự trong việc ra quyết định, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Để giải quyết vấn đề này, việc tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức về vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong vận hành hoạt động của Quốc hội là hết sức cần thiết. Đồng thời, cần định hình rõ lộ trình và giải pháp cụ thể, cùng sự chỉ đạo chiến lược, quyết liệt từ Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Ban Chỉ đạo Chuyển đổi số của Quốc hội.

Theo chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, Ban Chỉ đạo chuyển đổi số của Quốc hội đã được thành lập vào ngày 15/11/2024. Kể từ khi thành lập, Ban Chỉ đạo đã đạt được những kết quả tích cực ban đầu. Ngày 13/5/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 1637/NQ-UBTVQH15, phê duyệt Đề án Chuyển đổi số của Quốc hội giai đoạn 2025-2030.

Một trong những thành tựu nổi bật là việc xây dựng Hệ thống App Quốc hội 2.0, cho phép đại biểu Quốc hội sử dụng trên các thiết bị di động để phục vụ hoạt động. Hệ thống này đã được nâng cấp với nền tảng số toàn diện, thiết kế chuyên biệt, hỗ trợ rất hiệu quả hoạt động của đại biểu trong việc quản lý tài liệu và tra cứu thông tin. Bên cạnh đó, các hệ thống như Hệ thống Gỡ băng ghi âm, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động của Quốc hội, và Hệ thống Quản lý văn bản và điều hành điện tử cũng đã được triển khai. Tất cả các hệ thống này đều mang lại hiệu quả vượt trội với tốc độ xử lý và độ chính xác cao.

Để thực hiện thành công các nhiệm vụ đề ra, việc tập trung vào một số giải pháp trọng tâm trong tổ chức và triển khai là yêu cầu thiết yếu. Cụ thể, cần chú trọng vào việc xây dựng nhận thức và văn hóa số, hoàn thiện hạ tầng và nền tảng số, số hóa quy trình và tự động hóa, cũng như tăng cường tương tác và minh bạch với cử tri.

Với sự chỉ đạo chiến lược của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và quyết tâm chính trị cao, mục tiêu xây dựng một ‘Quốc hội số’ minh bạch, hiện đại, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân và xu thế phát triển, không chỉ là một mục tiêu lý tưởng mà còn là một thực tại có thể đạt được.

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam hiện nay đang là một yêu cầu thiết yếu để theo kịp với xu thế phát triển của thời đại. Tuy nhiên, việc đầu tư vào chuyển đổi số như thế nào để đạt được hiệu quả và tạo ra sự phát triển bền vững vẫn còn là một câu hỏi lớn. Nhiều chuyên gia và tổ chức quốc tế đã có những đánh giá và đề xuất nhằm hỗ trợ Việt Nam trong quá trình này.

Ông Nguyễn Minh Khôi, Giám đốc Chính sách & Chuyển đổi tại Viện Tony Blair vì Thay đổi Toàn cầu, đã đưa ra một quan điểm đáng chú ý. Theo ông, thay vì chỉ tập trung vào việc xây dựng hạ tầng phần cứng và nâng cao kỹ năng công nghệ thông tin (CNTT) cơ bản, Việt Nam cần có một cách tiếp cận toàn diện hơn. Đó là xây dựng một hệ sinh thái số, trong đó hạ tầng, thể chế và con người cùng vận hành một cách hiệu quả.

Hệ sinh thái số mà ông Khôi đề cập đến bao gồm ba yếu tố chính: hạ tầng số, thể chế số và nguồn nhân lực số. Hạ tầng số là nền tảng cơ bản, bao gồm các hệ thống công nghệ thông tin, internet, dữ liệu và các nền tảng số. Thể chế số liên quan đến các quy định, chính sách và luật pháp hỗ trợ cho sự phát triển và vận hành của hệ sinh thái số. Cuối cùng, nguồn nhân lực số là đội ngũ chuyên gia, kỹ sư và người dùng có đủ kỹ năng để phát triển, vận hành và sử dụng hệ sinh thái số.

Xây dựng hệ sinh thái số đòi hỏi một tư duy toàn diện và tích hợp, nơi mà các thành phần khác nhau có thể hoạt động cùng nhau một cách nhịp nhàng. Điều này cho phép tạo ra một nền tảng điều phối chính sách, dữ liệu và dịch vụ công một cách hiệu quả. Thông qua hệ sinh thái số, Việt Nam có thể tận dụng tối đa các nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý và cung cấp dịch vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Một trong những lợi ích quan trọng của hệ sinh thái số là khả năng hỗ trợ chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ y tế, giáo dục đến giao thông và năng lượng. Việc tích hợp và chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống có thể giúp giảm thiểu thời gian và chi phí, đồng thời tăng cường sự minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Để triển khai hệ sinh thái số một cách hiệu quả, Việt Nam cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ nhiều phía, bao gồm cả Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng. Sự hợp tác này là cần thiết để xây dựng và củng cố hạ tầng số, hoàn thiện thể chế số và phát triển nguồn nhân lực số chất lượng cao.

Tóm lại, việc xây dựng một hệ sinh thái số là một bước tiến quan trọng để Việt Nam có thể tận dụng các cơ hội của chuyển đổi số và đạt được sự phát triển bền vững. Bằng cách tập trung vào xây dựng hạ tầng, hoàn thiện thể chế và phát triển nguồn nhân lực số, Việt Nam có thể tạo ra một tương lai số vững chắc và thịnh vượng cho tất cả.

Thương mại điện tử tại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn phát triển ấn tượng với tốc độ tăng trưởng đáng kể trong giai đoạn 2020-2025. Dự kiến, quy mô của lĩnh vực này sẽ đạt 30 tỷ USD vào năm 2025. Với nền tảng vững chắc này, mục tiêu đặt ra cho thương mại điện tử Việt Nam đến năm 2030 là đạt quy mô 30 tỷ USD, chiếm khoảng 15% tổng mức bán lẻ hàng hóa.

Trong giai đoạn 2021-2025, thương mại điện tử Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ, phần lớn nhờ vào việc đầu tư bài bản về hạ tầng và khung pháp lý. Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, đặc biệt là các nghị định liên quan đến thương mại điện tử, ngoại thương, thị trường và các mô hình kinh doanh số. Bên cạnh đó, việc xây dựng Luật Thương mại điện tử và nghiên cứu sửa đổi Luật Thương mại đã đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; thúc đẩy tính minh bạch, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên không gian số.

Song song với việc hoàn thiện thể chế, hạ tầng thương mại và logistics cũng được chú trọng đầu tư. Tính đến năm 2023, Việt Nam đã có hơn 30.000 kho bãi và 6 trung tâm logistics cấp quốc gia. Nhờ đó, chỉ số hiệu quả logistics của Việt Nam đã tăng 10 bậc, từ vị trí 53 lên vị trí 43. Hạ tầng số phục vụ thương mại điện tử cũng được đẩy mạnh. Bộ Công Thương hiện cung cấp 267 dịch vụ công trực tuyến, trong đó 100% thủ tục hành chính được thực hiện ở mức độ 3 và 4 trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, giúp doanh nghiệp thương mại điện tử tiết kiệm thời gian và chi phí vận hành.

Một yếu tố then chốt góp phần mở rộng không gian thị trường cho hàng hóa và dịch vụ thương mại điện tử chính là việc Việt Nam tích cực ký kết và thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA). Trong giai đoạn 2020-2025, Việt Nam đã ký thêm 4 FTA, nâng tổng số lên 17 hiệp định với 65 đối tác toàn cầu.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh của thương mại điện tử cũng đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản lý thị trường và bảo vệ người tiêu dùng. Trong giai đoạn 2021-2025, gần 290.000 vụ việc đã được kiểm tra, trong đó gần 200.000 vụ vi phạm đã bị cơ quan chức năng xử lý.

Để thực hiện các mục tiêu đến năm 2030, Bộ Công Thương tập trung hoàn thiện Luật Thương mại điện tử; tiếp tục ban hành các chính sách liên quan đến quản lý dữ liệu, bảo vệ người tiêu dùng số, logistics và công nghệ thanh toán. Bên cạnh đó, mở rộng hệ thống logistics phục vụ thương mại điện tử, nâng cao năng lực kho vận, giao hàng nhanh và hiệu quả. Việc đầu tư, nâng cấp các trung tâm dữ liệu lớn, nền tảng thanh toán điện tử và các sàn giao dịch xuyên biên giới cũng nằm trong lộ trình phát triển.

Với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách, hạ tầng và nguồn lực, thương mại điện tử được kỳ vọng sẽ đóng vai trò trung tâm trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, góp phần đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế số hàng đầu khu vực.