Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024, tiết lộ nhiều vấn đề bất cập trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng tại Việt Nam. Theo báo cáo, trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện chính sách tiền tệ một cách chủ động và linh hoạt, góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và đảm bảo thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, kiểm toán đã chỉ ra nhiều tồn tại và bất cập đáng lo ngại trong hoạt động của các ngân hàng. Cụ thể, cơ cấu tín dụng chưa đúng định hướng ưu tiên, với dư nợ tín dụng bất động sản cuối năm 2023 tăng 11,8% so với cuối năm 2022, trong đó đầu tư bất động sản tăng 35,4%, gấp 2,5 lần mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Điều này cho thấy sự tập trung vào lĩnh vực bất động sản có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho hệ thống ngân hàng.

Chất lượng tín dụng cũng có chiều hướng suy giảm, với nợ xấu của nhóm khách hàng có dư nợ cấp tín dụng trên 500 tỷ tăng cao về cả tỷ lệ và dư nợ, chủ yếu tại SCB và một số ngân hàng khác. Ngân hàng Nhà nước đã 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành với mức giảm từ 0,5%/năm đến 2%/năm. Tuy nhiên, chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân năm 2023 còn trên 4%, cho thấy vẫn còn khoảng cách lớn giữa lãi suất cho vay và huy động.

Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ đã kết thúc với số tiền hỗ trợ lãi suất chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, bằng 3,04% kế hoạch. Điều này cho thấy chương trình hỗ trợ lãi suất chưa đạt được mục tiêu như kỳ vọng.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có Công ty Cho thuê tài chính I – Agribank lỗ lũy kế tại 31/12/2023 là 783,1 tỷ đồng. Công ty Cho thuê tài chính II – Agribank đã bị tuyên bố phá sản, chấm dứt hoạt động.

Kết quả kiểm toán tại một số ngân hàng cho thấy việc phân loại nhóm nợ còn chưa chính xác. Một số ngân hàng còn có sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, điển hình là việc thẩm định sơ sài, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm, thiếu chứng từ giải ngân/tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn.

Tại Ngân hàng Chính sách xã hội, vẫn còn tồn tại tình trạng các trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, cho vay vượt hạn mức, hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao so với bình quân toàn hệ thống.

Những vấn đề bất cập này đòi hỏi sự quan tâm và xử lý kịp thời từ các cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn và ổn định của hệ thống tài chính ngân hàng tại Việt Nam.

Trước những vấn đề trên, Kiểm toán Nhà nước đề nghị các ngân hàng cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong hoạt động tín dụng và đầu tư. Đồng thời, Chính phủ cần có những chính sách phù hợp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và ổn định hệ thống tài chính.

Ngày 17-7, tại trụ sở Kiểm toán Nhà nước (KTNN), Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn đã có buổi tiếp đón Đoàn Chủ tịch KTNN Lào, do Chủ tịch Viengthavisone Thephachanh dẫn đầu. Buổi tiếp đón cũng có sự tham gia của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Lào tại Việt Nam, bà Khamphau Anthavan.

Tại buổi làm việc, Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn đã chia sẻ về tình hình kinh tế – xã hội của Việt Nam, những nỗ lực nhằm giữ vững mục tiêu tăng trưởng trên 8%, cũng như thông tin về quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy của KTNN Việt Nam. Đơn vị này đã triển khai thí điểm ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động kiểm toán và tăng cường hợp tác quốc tế. Đến nay, KTNN đã triển khai 118/156 đoàn kiểm toán theo kế hoạch và cơ bản kết thúc đợt kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách năm 2024 của các bộ, ngành, địa phương. Điều này nhằm phục vụ cho việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.

Chủ tịch KTNN Lào, Viengthavisone Thephachanh, bày tỏ sự cảm ơn đối với những chia sẻ của Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn. Đồng thời, ông cũng trao đổi thông tin chung về tình hình tại Lào và hoạt động chuyên ngành của KTNN Lào.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, hai cơ quan đã tổ chức một hội nghị chuyên môn với chủ đề “Việc tham gia của KTNN vào chu kỳ lập ngân sách và theo dõi thực hiện kiến nghị kiểm toán”. Theo báo cáo, kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán tại Việt Nam đang ngày càng tích cực. Đặc biệt, trong năm 2024, tỷ lệ thực hiện kiến nghị đạt 83,35%, trong đó các kiến nghị xử lý tài chính như tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước đạt tới 93,62%; các kiến nghị khác đạt 75,68%.

Thông tin về quá trình hợp tác quốc tế, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, KTNN Việt Nam đã tích cực tham gia vào các hoạt động của Tổ chức Kiểm toán Nhà nước châu Á (ASOSAI), Tổ chức Kiểm toán Nhà nước quốc tế (INTOSAI) và IOSAI. KTNN Việt Nam cũng đã thiết lập quan hệ hợp tác với nhiều cơ quan kiểm toán quốc tế, trong đó có Kiểm toán Nhà nước Australia, Kiểm toán Nhà nước Vương quốc Anh…

Trong tương lai, KTNN Việt Nam hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, hợp tác từ KTNN Lào và các cơ quan kiểm toán quốc tế khác, nhằm nâng cao năng lực kiểm toán và góp phần phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam và Lào.