Sơn La đang nỗ lực đẩy mạnh phát triển các sản phẩm lưu niệm và OCOP như một cách để nâng cao giá trị du lịch và lan tỏa nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc bản địa. Những sản phẩm thủ công truyền thống như thổ cẩm, trang sức bạc, nhạc cụ dân tộc, và các sản phẩm đan lát từ mây tre đã trở thành biểu tượng văn hóa của vùng đất này. Không chỉ thể hiện sự khéo léo của người thợ thủ công, những sản phẩm này còn chứa đựng giá trị văn hóa lâu đời được gìn giữ và tiếp nối qua các thế hệ.

Trong những năm gần đây, tỉnh Sơn La đã chú trọng vào việc phát triển và đổi mới các sản phẩm lưu niệm. Các doanh nghiệp và hợp tác xã đã tích cực tham gia vào việc sản xuất và kinh doanh các sản phẩm lưu niệm handmade, từ đó tạo ra nhiều việc làm cho người dân bản địa. Sự phát triển của các sản phẩm lưu niệm không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân.

Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) cũng đã trở thành một đòn bẩy quan trọng thúc đẩy phát triển du lịch tại Sơn La. Các sản phẩm OCOP được chế biến theo quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, có thương hiệu rõ ràng, và mang đậm hương vị đặc trưng của vùng đất Tây Bắc. Những sản phẩm này đã chiếm được cảm tình của du khách gần xa và trở thành những món quà ý nghĩa. Việc phát triển các sản phẩm OCOP không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn góp phần quảng bá văn hóa và ẩm thực đặc sắc của Sơn La đến với du khách.

Tính đến nay, toàn tỉnh Sơn La đã có hơn 200 sản phẩm được đánh giá phân hạng và cấp giấy chứng nhận OCOP. Trong đó, có 1 sản phẩm 5 sao, 62 sản phẩm 4 sao, và 151 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm này đã góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú cho thị trường lưu niệm du lịch tại Sơn La. Sự đa dạng của các sản phẩm OCOP và lưu niệm đã giúp du khách có nhiều lựa chọn khi muốn tìm kiếm những món quà đặc trưng của vùng đất này.

Nhận thức được tầm quan trọng của các sản phẩm lưu niệm và OCOP, tỉnh Sơn La đã có nhiều chính sách hỗ trợ và định hướng phát triển. Các ngành chức năng đã xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, kết nối các hợp tác xã, doanh nghiệp, và người dân với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch. Việc xây dựng chuỗi liên kết này đã giúp các sản phẩm lưu niệm và OCOP tiếp cận thị trường một cách dễ dàng hơn, đồng thời nâng cao giá trị và chất lượng của các sản phẩm.

Ông Trần Xuân Việt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sơn La, khẳng định: ‘Để du lịch Sơn La phát triển bền vững, thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã phát triển các sản phẩm du lịch mới, thiết kế quà tặng du lịch, góp phần tạo thêm dấu ấn đặc sắc để du lịch Sơn La ngày càng thu hút du khách.’ Chính quyền Sơn La đang tích cực triển khai các giải pháp để hỗ trợ phát triển du lịch, trong đó có việc phát triển các sản phẩm lưu niệm và OCOP.

Phát triển đa dạng các sản phẩm lưu niệm và OCOP không chỉ là chiến lược kinh tế mà còn là cách để bảo tồn và lan tỏa văn hóa bản địa. Đây chính là những mảng ghép tạo nên hệ sinh thái du lịch hoàn chỉnh, từ trải nghiệm đến mua sắm. Với những bước đi đúng đắn và sự đồng lòng của chính quyền, doanh nghiệp, và người dân, các sản phẩm lưu niệm du lịch của Sơn La đang từng bước khẳng định giá trị, là món quà ý nghĩa cho du khách và trở thành những ‘sứ giả’ lan tỏa văn hóa và du lịch Sơn La.

Khởi nghiệp từ niềm đam mê trái mãng cầu

Anh Nguyễn Tấn Đậu, một nông dân tại miền Tây, đã biến niềm đam mê và sự sáng tạo của mình thành một thương hiệu trà mãng cầu nổi tiếng, mang tên “2 Đậu”. Câu chuyện khởi nghiệp của anh Đậu bắt đầu từ việc trồng mãng cầu thông thường, nhưng với một tư duy sáng tạo và không ngừng cải tiến, anh đã tạo ra một sản phẩm độc đáo và có giá trị kinh tế cao.

Trước đây, anh Đậu cũng như nhiều nông dân khác, trồng mãng cầu với mục đích bán trái tươi. Tuy nhiên, những trái mãng cầu bị hư hoặc không đạt tiêu chuẩn thường bị loại bỏ hoặc bán với giá rất thấp. Nhận thấy tiềm năng từ những trái mãng cầu này, anh Đậu đã nghĩ ra cách biến chúng thành trà mãng cầu, một sản phẩm có giá trị cao và đang được ưa chuộng trên thị trường.

Quá trình nghiên cứu và phát triển sản phẩm

Anh Đậu đã dành nhiều thời gian và công sức để nghiên cứu và phát triển sản phẩm trà mãng cầu của mình. Anh đã thử nghiệm nhiều phương pháp khác nhau để tạo ra trà mãng cầu có chất lượng tốt nhất, từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến quy trình sản xuất.

Sau nhiều lần thử nghiệm và điều chỉnh, anh Đậu đã tìm ra công thức và quy trình sản xuất trà mãng cầu phù hợp. Sản phẩm của anh không chỉ giữ được hương vị và dinh dưỡng của trái mãng cầu mà còn có màu sắc và mùi thơm đặc trưng.

Thương hiệu “2 Đậu” và hành trình đến với thị trường

Với sản phẩm trà mãng cầu chất lượng cao, anh Đậu đã quyết định tạo dựng thương hiệu riêng cho mình, đó là “2 Đậu”. Thương hiệu này nhanh chóng được người tiêu dùng tại miền Tây và các tỉnh thành khác biết đến.

Anh Đậu không chỉ tập trung vào chất lượng sản phẩm mà còn chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường. Anh đã tạo ra trang web và các kênh bán hàng trực tuyến để giới thiệu sản phẩm của mình đến với khách hàng.

Thành công và tác động xã hội

Sau một thời gian ngắn, thương hiệu “2 Đậu” đã trở thành một trong những thương hiệu trà mãng cầu hàng đầu tại miền Tây. Mỗi tháng, anh Đậu thu về hàng chục triệu đồng từ việc bán trà mãng cầu.

Không chỉ thành công về mặt kinh doanh, anh Đậu còn tạo việc làm cho người dân địa phương, góp phần vào sự phát triển kinh tế của cộng đồng. Sản phẩm trà mãng cầu của anh cũng giúp lan tỏa tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong cộng đồng, khuyến khích mọi người dám nghĩ dám làm.

Anh Đậu cũng tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội và hỗ trợ các bạn trẻ khởi nghiệp. Anh hy vọng rằng kinh nghiệm và thành công của mình sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ.

Nhìn lại hành trình khởi nghiệp của mình, anh Đậu không khỏi cảm thấy tự hào. Từ việc trồng mãng cầu thông thường, anh đã biến những trái mãng cầu bị chê xấu mã thành một sản phẩm trà mãng cầu cao cấp với thương hiệu “2 Đậu”. Thành công của anh là minh chứng cho việc dám nghĩ dám làm, dám chấp nhận thử thách và không ngừng sáng tạo.

Tìm hiểu thêm về trà mãng cầu 2 Đậu

Thịt chua, một món ăn truyền thống của người Mường trong các dịp lễ, Tết, nay đã trở thành đặc sản mang thương hiệu OCOP tại huyện Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ. Món ăn này không chỉ giữ được hương vị đặc trưng mà còn mang đến một câu chuyện văn hóa ẩm thực đậm chất Mường.

Trước đây, thịt chua được gọi là “thịt muối chua”, là một cách chế biến và bảo quản nhằm giữ thịt để được lâu ngày. Món ăn được chế biến bằng cách lên men tự nhiên thịt lợn trộn thính và gia vị đặc trưng như tỏi, ớt, hạt dổi. Trải qua thời gian, món ăn không chỉ để dùng trong ngày giáp hạt mà đã trở thành món không thể thiếu trong lễ Tết, cưới hỏi, đón khách quý.

Ở xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ, cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin của hộ kinh doanh bà Bùi Thị Tin là một trong những cơ sở đầu tiên sản xuất thịt chua theo hướng hàng hóa, đưa món ăn truyền thống vào thị trường OCOP. Bà Tin chia sẻ về cơ duyên với nghề: “Làm món truyền thống không chỉ để bán, mà là giữ lại hương vị quê mình. Vừa làm ra sản phẩm sạch, ngon, vừa kể được câu chuyện quê hương – đó là điều mà tôi theo đuổi từ ngày đầu đến nay”.

Sản phẩm thịt chua của cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin được thị trường ưa chuộng, mang hương vị đặc trưng của vùng Mường Vang. Từ năm 2016, gia đình bà Tin bắt đầu sản xuất nhỏ lẻ, bán cho khách du lịch và các quán ăn trong vùng. Nhờ giữ được hương vị đặc trưng, sản phẩm được khách hàng giới thiệu qua nhau.

Năm 2022, sản phẩm thịt chua Lâm Tin được công nhận OCOP 3 sao, được phân phối tại các cửa hàng OCOP trong và ngoài tỉnh, có mặt ở các thị trường như Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Quảng Ninh… Hiện, mỗi tháng cơ sở cung cấp khoảng 3.500 sản phẩm gồm thịt chua quả và thịt chua hộp. Các sản phẩm đều được đóng gói vệ sinh, dán tem, mã QR truy xuất nguồn gốc, hạn sử dụng và hướng dẫn dùng rõ ràng.

Điểm khác biệt tạo nên thương hiệu của thịt chua Lâm Tin là ở khâu lựa chọn nguyên liệu và cách lên men tự nhiên. Thịt được chọn từ lợn sạch, có đủ nạc và bì, lẫn chút mỡ để đảm bảo vị ngậy. Thính được làm từ ngô, nhiều tinh bột, bùi và thơm. Hạt dổi được rang đúng lửa, giã nhỏ, trộn cùng tỏi, muối, tạo ra hương vị rất riêng mà các món thịt chua công nghiệp không thể có.

Cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin đang cung cấp ra thị trường 2 loại thịt chua quả và thịt chua hộp. “Không dùng chất bảo quản hay men nhân tạo. Muốn sản phẩm lên men chuẩn, phải biết cách căn nhiệt độ, thời gian ủ, độ ẩm, và cả độ dày của lát thịt. Làm thịt chua phải kiên nhẫn và sạch sẽ tuyệt đối”, bà Tin chia sẻ.

Không chỉ được người dân trong tỉnh ưa chuộng, nhiều du khách từ các tỉnh, thành khác khi biết đến thịt chua Lâm Tin đều tỏ ra thích thú với món ăn dân dã này. Thịt chua ngon nhất khi ăn cùng lá sung, lá đinh lăng, chấm với tương ớt. Vị chua nhẹ từ thịt lên men hòa với vị béo, thơm của thính, của dổi, vị cay của ớt tạo nên bản hòa tấu vị giác khó quên.

Thời gian qua, việc người dân mạnh dạn phát triển thịt chua theo hướng hàng hóa không chỉ giữ gìn được món ăn truyền thống, mà còn góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập và gắn phát triển kinh tế với bảo tồn văn hóa bản địa.

Đồng chí Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND xã Lạc Sơn (tỉnh Phú Thọ) cho biết: “Hiện xã có gần 10 hộ làm thịt chua, trong đó có một số cơ sở như Lâm Tin, Tuấn Linh đã đạt quy mô hộ sản xuất chuyên nghiệp. Xã định hướng hỗ trợ thêm về quảng bá, bao bì, truy xuất để xây dựng sản phẩm đặc trưng của địa phương, khuyến khích các hộ kinh doanh phát triển, mở rộng quy mô sản xuất”.

Trong dòng chảy hội nhập, không ít món ăn truyền thống bị lãng quên, thịt chua Lâm Tin là một ví dụ đẹp về cách một gia đình nông dân có thể gìn giữ hồn ẩm thực Mường, vừa làm kinh tế, vừa giữ lại một mảnh ký ức cho thế hệ sau. Mỗi miếng thịt lên men không chỉ là món ăn, mà còn là câu chuyện về sự bền bỉ, khéo léo và tình yêu quê hương lặng lẽ mà sâu đậm, như chính tính cách của người Mường ở vùng Mường Vang.

Thịt chua, một món ăn dân dã của người Mường ở vùng Mường Vang, huyện Lạc Sơn, Hòa Bình (cũ), đã trở thành sản phẩm hàng hóa đạt chuẩn OCOP, có mặt ở nhiều tỉnh, thành. Món ăn này không chỉ giữ gìn được hồn ẩm thực của người Mường mà còn đang dần khẳng định vị thế trên bản đồ ẩm thực vùng cao.

Ở xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn (cũ), nay là xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ, thịt chua từng được gọi là “thịt muối chua”. Đây là một cách chế biến và bảo quản thịt để được lâu ngày. Món ăn được chế biến bằng cách lên men tự nhiên, thịt lợn trộn thính và gia vị đặc trưng như tỏi, ớt, hạt dổi.

Từ năm 2016, một số hộ dân ở xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình (cũ), nay là Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ, bắt đầu sản xuất thịt chua theo hướng hàng hóa. Cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin của bà Bùi Thị Tin, phố Lâm Hóa 2, là một trong những đơn vị đầu tiên xây dựng thương hiệu, hoàn thiện mẫu mã và đưa sản phẩm tham gia chương trình OCOP.

Hiện mỗi tháng, cơ sở Lâm Tin cung cấp khoảng 3.500 sản phẩm thịt chua ra thị trường, gồm hai loại chính: Thịt chua quả và thịt chua hộp. Tất cả đều có bao bì đạt chuẩn, tem QR truy xuất nguồn gốc, hạn sử dụng và hướng dẫn sử dụng rõ ràng.

Sau khi được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao năm 2022, sản phẩm đã có mặt tại nhiều cửa hàng OCOP trong và ngoài tỉnh, phân phối tại các điểm bán nông sản sạch ở Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định…

Điều làm nên sự khác biệt của thịt chua Lâm Tin nằm ở khâu lựa chọn nguyên liệu và quy trình sản xuất. Thịt được lấy từ lợn sạch, có đủ nạc, mỡ, bì để đảm bảo độ béo. Thính được làm từ ngô, có hàm lượng tinh bột cao, được rang kỹ và xay mịn.

Hạt dổi – thứ gia vị đặc trưng của người Mường được nướng vừa đủ để giữ mùi thơm, sau đó giã nhuyễn trộn cùng tỏi, muối theo tỉ lệ nhất định. Thịt được thái mỏng, trộn đều gia vị rồi ủ kín. Không dùng chất bảo quản hay men nhân tạo, mỗi mẻ thịt phải đạt chuẩn về nhiệt độ, độ ẩm và thời gian lên men tự nhiên.

Không chỉ cơ sở Lâm Tin, trên địa bàn xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ hiện có gần 10 hộ sản xuất thịt chua. Một số hộ như cơ sở sản xuất thịt chua Tuấn Linh, phố Lâm Hóa 1, cũng đang đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ.

Bắt đầu hoạt động từ năm 2022, mỗi ngày cơ sở Tuấn Linh sản xuất khoảng 1.000 sản phẩm, phân phối tại các tỉnh như Hà Nội, Phú Thọ, Quảng Ninh… Nhờ ứng dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo trong tiếp thị, sản phẩm tiếp cận được nhiều nhóm khách hàng hơn.

Theo ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND xã Lạc Sơn, thịt chua là một trong những sản phẩm đặc trưng của địa phương. Những năm gần đây, chính quyền xã đã tích cực hỗ trợ người dân về quảng bá, bao bì, vệ sinh an toàn thực phẩm và kết nối thị trường. Tới đây, xã sẽ tiếp tục hỗ trợ, khuyến khích các cơ sở mở rộng sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Từ căn bếp nhỏ của người Mường Vang, thịt chua đã đi một hành trình dài để trở thành món ăn có thương hiệu, có thị trường và có chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng. Đây không chỉ là thành quả của sự nhạy bén kinh tế, mà còn là những nỗ lực gìn giữ, phát huy văn hóa ẩm thực của một cộng đồng lâu đời.

Trong những ngày này, Vườn quốc gia Xuân Thủy, tỉnh Ninh Bình, đang chứng kiến sự nhộn nhịp của người nuôi ong trong mùa hoa sú vẹt. Hàng nghìn con ong bay lượn quanh các thùng ong, tạo nên một bức tranh sinh động của ngành nuôi ong trong vùng.

Vườn quốc gia Xuân Thủy được bao bọc bởi hệ sinh thái rừng ngập mặn phong phú, là môi trường lý tưởng cho ong lấy mật. Mỗi mùa hoa sú vẹt nở, các chủ ong từ khắp nơi đưa đàn ong về đây để lấy mật. Ông Nguyễn Văn Tùng, một người nuôi ong lâu năm, cho biết ông đã đưa hơn 700 đàn ong về Vườn quốc gia Xuân Thủy để lấy mật. “Đây là thời điểm vàng cho người nuôi ong như tôi, nhưng năm nay sản lượng mật ong không mấy lạc quan”, ông Tùng chia sẻ.

Thực tế, mùa hoa sú vẹt năm nay không mấy thuận lợi. Hoa nở muộn và không nhiều, dẫn đến sản lượng mật ong giảm. Ông Tùng ước tính sản lượng mật ong vụ này chỉ khoảng 3 tạ, giảm đáng kể so với mọi năm. “Tôi đã nuôi ong hơn 10 năm, nhưng chưa bao giờ gặp tình cảnh như vậy. Hy vọng thời gian tới, tình hình sẽ cải thiện”, ông Tùng nói.

Để hỗ trợ người nuôi ong, Vườn quốc gia Xuân Thủy đã triển khai nhiều hoạt động. Ngoài việc hỗ trợ người dân chọn vị trí đặt thùng ong để lấy mật hiệu quả, vườn quốc gia còn hỗ trợ về công nghệ chế biến và tăng cường quảng bá thương hiệu giúp người nuôi ong mở rộng thị trường tiêu thụ. Ông Đặng Xuân Thủy, một người nuôi ong khác, cho biết: “Chúng tôi rất cảm ơn Vườn quốc gia Xuân Thủy đã hỗ trợ chúng tôi trong việc quảng bá và tiêu thụ sản phẩm”.

Vườn quốc gia Xuân Thủy đã xây dựng được thương hiệu mật ong vườn quốc gia đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Nhiều hộ trên địa bàn đã đáp ứng được các tiêu chuẩn về nuôi ong và chế biến mật ong, tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Theo ông Vũ Quốc Đạt, Phó Giám đốc Vườn quốc gia Xuân Thủy, mùa hoa sú vẹt năm nay có 17 chủ ong đưa khoảng 8.000 đàn ong về lấy mật. Sản lượng mật ước đạt từ 70-80 tấn.

Ông Đạt cho biết thêm, Vườn quốc gia Xuân Thủy cũng sẵn sàng chia sẻ quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận nhãn hiệu OCOP cho người dân, khuyến khích người dân tham gia chuỗi liên kết để cải thiện hình ảnh và nâng cao giá trị gia tăng. “Chúng tôi hy vọng rằng, thông qua những hoạt động này, mật ong sú vẹt sẽ trở thành một sản phẩm đặc trưng của vùng, không chỉ về chất lượng mà còn về giá trị thương hiệu”, ông Đạt nói.

Với những nỗ lực của Vườn quốc gia Xuân Thủy và người nuôi ong, mật ong sú vẹt đã trở thành một sản phẩm đặc trưng của vùng. Loại mật ong này được thị trường ưa chuộng do chất lượng cao và mùi thơm đặc trưng. Người tiêu dùng có thể yên tâm khi sử dụng sản phẩm này, vì đã được kiểm tra và đảm bảo chất lượng.

Trong thời gian tới, Vườn quốc gia Xuân Thủy sẽ tiếp tục hỗ trợ người nuôi ong trong việc phát triển sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, vườn quốc gia cũng sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá về giá trị của mật ong sú vẹt, để sản phẩm này đến tay người tiêu dùng một cách rộng rãi hơn.