Trong xã hội hiện đại, ngày càng có nhiều ví dụ về những người thành công mà không cần đến bằng cấp đại học. Một trong số đó là Thanh Tâm, 27 tuổi, giám đốc một công ty cung ứng hàng Hàn Quốc, chủ nhà hàng và góp vốn với một số doanh nghiệp khác. Cô gái trẻ đã tự học tiếng Hàn và dạy tiếng Việt cho người nước ngoài để nâng cao trình độ ngôn ngữ và tìm hiểu văn hóa.

Thanh Tâm chia sẻ rằng cô đã rèn luyện tính kỷ luật và tinh thần tự học để đạt được thành công. Cô cũng nhấn mạnh rằng việc không có bằng cấp đã giúp cô giữ được sự khiêm tốn và biết ơn. Dù đã thành công từ sớm, Tâm vẫn bày tỏ sự tiếc nuối vì không được học đại học để có thể tiếp cận tri thức một cách hệ thống và có cái nhìn toàn diện hơn.

Không chỉ Thanh Tâm, anh Trần Quang Vinh, 37 tuổi, sống tại San Francisco (Mỹ), cũng là một trong những người không học đại học nhưng đạt được thành công. Vinh đã tự học công nghệ từ nhỏ và được các công ty lớn như Google, Facebook mời về làm việc. Hiện anh là lãnh đạo đội thiết kế trí tuệ nhân tạo cho Meta.

Những trường hợp như Vinh và Tâm không phải là hiếm trong xã hội hiện đại. Theo công ty nghiên cứu Wealth-X, gần 30% tỷ phú thế giới không có bằng cử nhân. PGS.TS Nguyễn Thị Tố Quyên, Khoa Xã hội học và Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho rằng mọi người không nên hiểu sai rằng ‘có thể thành công không cần học hành’. Các tỷ phú hay những người thành công chỉ không có bằng cấp, nhưng họ không ngừng học hỏi thông qua các kênh khác.

Chuyên gia hướng nghiệp Nguyễn Việt Linh (Hà Nội) có quan điểm khác, rằng trừ một số lĩnh vực đặc thù, nhiều doanh nghiệp hiện nay ưu tiên kỹ năng hơn đào tạo chính quy. Trong tư duy tuyển dụng quốc tế cũng không phân biệt giới tính, độ tuổi, bằng cấp. Dữ liệu từ LinkedIn cho thấy số tin tuyển dụng không yêu cầu bằng cấp tại Anh tăng 90% trong năm 2021-2022. Tại Mỹ, 20% tin tuyển dụng không đòi hỏi bằng đại học. 75% chuyên gia tuyển dụng cho rằng kỹ năng thực tế là tiêu chí quan trọng nhất.

Các chuyên gia và doanh nhân cho rằng học đại học không quan trọng bằng có đam mê với việc mình làm. Ngô Đình Tuấn, 32 tuổi, quê Thanh Hóa, đã bỏ học đại học để làm nông nghiệp và hiện có doanh thu khoảng một tỷ đồng mỗi năm.

Dù vậy, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của tinh thần học tập suốt đời. PGS.TS Tố Quyên cho rằng trong thời đại số, người học có thể tiếp cận tri thức qua sách vở, mạng xã hội, đồng nghiệp và những người xung quanh. ‘Quan trọng là giữ được tinh thần học tập suốt đời’, bà nói.

Trong thời đại số, nơi trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet đang ngày càng định hình lại cách con người học tập, làm việc và kết nối, việc xây dựng thương hiệu cá nhân đã trở thành một lựa chọn chiến lược quan trọng cho bất kỳ ai muốn tạo dựng ảnh hưởng, chia sẻ giá trị và phát triển bền vững.

Một trong những tấm gương tiêu biểu cho hành trình xây dựng thương hiệu cá nhân trong thời đại số là Trương Đình Nam. Bắt đầu từ con số 0 và bằng sự lựa chọn khác biệt, anh đã xây dựng thương hiệu của mình dựa trên quá trình tích lũy từng kỹ năng, trải nghiệm và chia sẻ lại một cách trung thực.

Năm 2007, khi còn là một chàng sinh viên tỉnh lẻ, Trương Đình Nam nhận được công việc cộng tác bán hàng cho FPT Telecom. Thay vì chọn cách rong ruổi phát tờ rơi hay treo bạt ngoài đường như bạn bè, anh quyết định “lui về hậu trường” để tự học SEO và lập website để khách hàng “tự tìm đến”. Sự kiên trì học hỏi và ứng dụng công nghệ đã giúp anh trở thành cá nhân xuất sắc của FPT Telecom năm ấy.

Không dừng lại ở đó, Trương Đình Nam liên tục mở rộng kỹ năng của mình như thiết kế, viết lách, dựng video và chia sẻ kiến thức trên mạng xã hội. Thương hiệu cá nhân của anh hình thành theo hướng “người học thật, làm thật, chia sẻ thật”. Anh không xuất hiện với hình ảnh người dạy về thành công hay chuyên gia triệu view, mà chọn phong cách gần gũi, kể về những lần thất bại và những đêm tự học không ai biết.

Từ năm 2023, khi AI như ChatGPT, Copilot, Claude bắt đầu phổ biến tại Việt Nam, Trương Đình Nam đã thử nghiệm, ứng dụng, sai rồi sửa và kể lại hành trình đó bằng ngôn ngữ dễ hiểu. Điều này tạo nên một tầng giá trị mới cho thương hiệu của anh như người đồng hành cùng công nghệ, không bị công nghệ chi phối.

Anh khẳng định rằng AI không làm bạn giỏi hơn, nhưng nếu bạn biết tự học, AI sẽ giúp bạn rút ngắn quá trình hàng trăm lần. Thương hiệu cá nhân trong thời đại số đến từ cách bạn học, chia sẻ và giữ sự thật trong thế giới ảo.

Hệ sinh thái nội dung bền vững từ gốc rễ là chìa khóa để xây dựng thương hiệu cá nhân lâu dài. Trương Đình Nam sở hữu hệ thống nội dung phong phú trên các nền tảng như TikTok, Facebook, YouTube, website, sách và nhiều tài liệu đào tạo. Mỗi kênh không chỉ là nơi đăng bài mà là mảnh ghép của một hệ sinh thái thương hiệu cá nhân được định vị rõ ràng: Người học thật, chia sẻ thật và phụng sự cộng đồng.

Để xây dựng thương hiệu cá nhân, không cần quá nhiều tiền bạc, mối quan hệ, công cụ hiện đại, chỉ cần một chiếc điện thoại, tư duy học hỏi và sự kiên trì. “Nếu bạn đang bắt đầu, đừng chờ hoàn hảo. Hãy bắt đầu từ một điều bạn tin và học cách lan toả điều đó một cách chân thành nhất”, Trương Đình Nam bày tỏ.