Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ban hành Công điện số 110 ngày 17/7, yêu cầu các bộ, ngành và địa phương khẩn trương triển khai các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các Trung tâm phục vụ hành chính công và nâng cao kỹ năng giao tiếp, công nghệ và quản trị hiện đại cho cán bộ công chức cấp xã.

Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải rà soát, bố trí đầy đủ nhân lực, cơ sở vật chất và trang thiết bị cho Trung tâm phục vụ hành chính công ở cả cấp tỉnh và cấp xã. Mục tiêu là đáp ứng các lĩnh vực phát sinh hồ sơ nhiều như hộ tịch, đất đai, đăng ký hộ kinh doanh, xây dựng… cũng như những thủ tục mới được phân cấp.

Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ và cơ quan ngang bộ phải theo dõi sát việc tổ chức bộ máy, thực thi nhiệm vụ đã phân cấp cho địa phương, gửi báo cáo Thủ tướng Chính phủ qua Văn phòng Chính phủ và Bộ Nội vụ vào thứ năm hàng tuần để kịp thời điều chỉnh, tháo gỡ vướng mắc.

Đặc biệt, Thủ tướng giao Bộ Tài chính chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam phối hợp Bộ Công Thương khẩn trương cung cấp điện, xóa các điểm thiếu điện ở thôn, bản trên cả nước trước ngày 1/10. Cùng thời hạn này, Bộ Khoa học và Công nghệ phải thúc tiến độ ‘xóa các điểm lõm sóng’ để người dân vùng sâu, vùng xa được kết nối.

Trên cơ sở hạ tầng được hoàn thiện, các bộ, ngành, địa phương phải ưu tiên xây dựng chương trình và chỉ đạo tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng công nghệ, quản lý hành chính hiện đại và kỹ năng giao tiếp cho cán bộ, công chức – nhất là cán bộ cấp xã ở vùng khó khăn – hoàn thành trước 1/8.

Nội dung tập huấn được yêu cầu bám sát những lĩnh vực cấp thiết trong giai đoạn vận hành bộ máy mới như thuế, đăng ký kinh doanh, đất đai, môi trường, y tế, giáo dục… Việc cập nhật kiến thức phải thực hiện ‘thường xuyên, liên tục’ để bảo đảm đội ngũ cán bộ thích ứng nhanh với nhiệm vụ mới.

Theo Nghị định 171 về đào tạo, bồi dưỡng công chức, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh được giao chủ trì biên soạn chương trình ‘Quản lý nhà nước cấp phòng ở cấp xã’ với thời lượng 4 tuần. Trường chính trị tỉnh/thành phố đứng ra tổ chức lớp và cấp chứng chỉ – điều kiện bắt buộc đối với chủ tịch, phó chủ tịch và trưởng bộ phận chuyên môn xã.

Chủ tịch, phó chủ tịch và trưởng bộ phận chuyên môn cấp xã phải hoàn thành khóa học này trong vòng 12 tháng kể từ ngày được bổ nhiệm. Đối với công chức chuyên môn, UBND tỉnh lập kế hoạch đào tạo giai đoạn 2025-2030, ưu tiên triển khai ngay trong năm 2025 theo yêu cầu vị trí việc làm (kỹ năng số, đạo đức công vụ, quốc phòng – an ninh…).

UBND tỉnh sẽ phê duyệt kế hoạch đào tạo và sử dụng nguồn tiết kiệm chi thường xuyên để chi trả. Danh sách học viên được công khai, quá trình học tập được giám sát chặt chẽ. Kết quả khóa học sẽ được tính vào tiêu chí xếp loại công chức hằng năm.

Lãnh đạo xã quá hạn 12 tháng chưa có chứng chỉ hoặc học viên bỏ học đều chịu chế tài: Bị xem xét miễn nhiệm hoặc phải bồi hoàn toàn bộ chi phí theo Điều 8 Nghị định 171.

Đối với công chức chuyên môn – tức những cán bộ không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý – Nghị định 171 quy định họ phải được bồi dưỡng theo vị trí việc làm do sở Nội vụ tham mưu, trên cơ sở khung chương trình Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh ban hành.

Các khoá học (tối thiểu 40 tiết mỗi năm) do trường chính trị tỉnh tổ chức, tập trung vào ba nhóm năng lực: kỹ năng số và chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính; đạo đức, văn hoá phục vụ người dân; kiến thức quốc phòng – an ninh và pháp luật mới ban hành.

Phát triển các viện nghiên cứu và trường đại học thành những chủ thể nghiên cứu mạnh đang là mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Để hiện thực hóa mục tiêu này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần đặt chất lượng, chiều sâu, sự liên kết và tính khả thi của các đề tài nghiên cứu lên hàng đầu. Hơn nữa, việc phát triển các mô hình hợp tác chặt chẽ giữa các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và địa phương là yếu tố then chốt. Điều này sẽ giúp tạo ra một chuỗi giá trị khép kín, từ nghiên cứu cơ bản đến thương mại hóa sản phẩm.

Theo nhận định của các chuyên gia, một trong những thách thức lớn mà lĩnh vực nghiên cứu khoa học đang phải đối mặt là vấn đề tài chính. Trong bối cảnh ngân sách dành cho khoa học còn hạn chế, việc tập trung nguồn lực cho các nghiên cứu ứng dụng có tính liên ngành và đa giai đoạn đang là một thách thức lớn. Hiện nay, nhiều nghiên cứu chỉ đạt đến mức công bố trên các tạp chí quốc tế, báo cáo tại các hội nghị khoa học hoặc tham gia các cuộc thi về khoa học. Tuy nhiên, để đi đến giai đoạn chuyển giao công nghệ hoặc sản xuất thử nghiệm, cần có một quá trình ươm tạo và hỗ trợ dài hạn.

Để tháo gỡ khó khăn này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần có cơ chế tài chính linh hoạt và hấp dẫn hơn. Một trong những giải pháp được đề xuất là thiết lập quỹ hỗ trợ riêng cho các giai đoạn chuyển tiếp từ kết quả nghiên cứu đến sản phẩm thử nghiệm, từ phòng thí nghiệm đến quy mô sản xuất lớn. Các sản phẩm nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng cao nên được ươm tạo trong các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Tại đây, các nhà khoa học, nhà đầu tư và chuyên gia thị trường có thể kết nối và hỗ trợ lẫn nhau, tạo tiền đề cho việc thương mại hóa các sản phẩm nghiên cứu.

Bên cạnh hỗ trợ tài chính, việc tạo dựng cơ chế rõ ràng để tuyển dụng, sử dụng và đãi ngộ đội ngũ nghiên cứu khoa học cũng đóng vai trò quan trọng. Đặc biệt, cần có những chính sách thu hút và giữ chân các nhà khoa học trẻ, giúp họ yên tâm cống hiến và phát triển sự nghiệp trong môi trường nghiên cứu tại Việt Nam. Ngoài ra, việc thiết lập một hệ sinh thái kết nối ba nhà: nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi để các sản phẩm nghiên cứu có thể được đưa vào thực tiễn một cách hiệu quả, đóng góp trực tiếp vào sự phát triển kinh tế – xã hội.

Với định hướng phát triển khoa học công nghệ rõ ràng từ Nghị quyết 57, cùng với sự quan tâm và đầu tư đúng mức của Nhà nước, cũng như sự vào cuộc đồng bộ của các bên liên quan, nền khoa học công nghệ Việt Nam được kỳ vọng sẽ có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Mục tiêu là hình thành một hệ sinh thái nghiên cứu, ứng dụng, và thương mại hóa bền vững, trong đó các viện nghiên cứu và trường đại học giữ vai trò nòng cốt. Thông qua đó, Việt Nam có thể đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và đời sống, nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Liên quan đến những định hướng và chính sách hỗ trợ cho phát triển khoa học công nghệ tại Việt Nam, nhiều chuyên gia và nhà nghiên cứu đã có những phân tích và khuyến nghị cụ thể để thúc đẩy quá trình này.

Tìm hiểu thêm về các hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ tại Việt Nam và quốc tế để có cái nhìn toàn diện về những thách thức và cơ hội trong lĩnh vực này.

Ukraine đang đẩy mạnh phát triển và mua sắm drone đánh chặn để đối phó với việc Nga tăng cường sử dụng máy bay không người lái (UAV) tự sát tầm xa Geran-2 để tập kích lãnh thổ nước này. Chính phủ Ukraine đã và đang tích cực thúc đẩy thị trường cho thiết bị bay không người lái đánh chặn nội địa, với ba nhà sản xuất đã nhận được hợp đồng vào ngày 22/7. Tổng cộng, Ukraine đã ký 4 hợp đồng với tổng giá trị hơn 3 tỷ hryvnia (72 triệu USD) cho lĩnh vực này.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Denys Shmyhal cho biết công nghệ drone đánh chặn sẽ tiếp tục được mở rộng về quy mô. Đặc biệt, Ukraine đang tập trung vào phát triển drone đánh chặn có khả năng đối phó với UAV Geran-2 của Nga, theo chỉ đạo của Tổng thống Volodymyr Zelensky. Theo ông Shmyhal, Bộ Quốc phòng Ukraine đã thảo luận với các ngân hàng quốc doanh lớn về việc cho nhà sản xuất drone vay vốn dưới sự bảo lãnh của nhà nước. Cơ quan này cũng đang trao đổi với các đối tác để huy động tài trợ nhằm mua drone đánh chặn và đã đạt được những thỏa thuận sơ bộ.

Drone đánh chặn được thiết kế để hạ thiết bị cùng loại của đối phương, chủ yếu bằng cách lao vào mục tiêu. Lực lượng Ukraine trên tiền tuyến đã sử dụng drone góc nhìn thứ nhất để đối phó UAV trinh sát và drone tự sát Nga. Tuy nhiên, dòng Geran-2 có tốc độ và độ cao hành trình lớn hơn nhiều so với drone, đòi hỏi quân đội Ukraine phải sử dụng những loại drone đánh chặn đặc biệt để đối phó.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Nga có thể triển khai tới 1.000 UAV mỗi ngày để tập kích lãnh thổ nước này, nhưng Kiev có thể hạ tất cả bằng cách sử dụng drone đánh chặn. Ông Zelensky nhấn mạnh rằng điều này có thể được thực hiện nếu các đối tác ghi nhận mọi điều mà ông đã chia sẻ và ngân sách được phân bổ hợp lý. Drone đánh chặn cũng được coi là lựa chọn hợp lý về mặt kinh tế, đặc biệt khi so sánh với chi phí của tên lửa phòng không.

Lực lượng thiết bị không người lái Ukraine cho biết drone đánh chặn chỉ có giá khoảng 5.000 USD, rẻ hơn hàng trăm lần so với tên lửa. Dự án phòng thủ ‘Trời quang’ sử dụng drone đánh chặn nội địa để bảo vệ thành phố Kiev khỏi UAV Nga cũng đã được triển khai. Dự án này sẽ được phân bổ 6,2 triệu USD để mua trang thiết bị, xây dựng trung tâm huấn luyện phi công điều khiển drone đánh chặn, thành lập thêm tổ phòng không di động trực chiến ở thủ đô Kiev và khu vực xung quanh.

Cơ quan Mua sắm Quốc phòng Ukraine đã ký hợp đồng mua hàng chục nghìn drone đánh chặn. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường khả năng phòng thủ của Ukraine trước mối đe dọa từ UAV của Nga. Việc phát triển và mua sắm drone đánh chặn đang trở thành một phần quan trọng trong chiến lược quốc phòng của Ukraine, giúp nước này đối phó với những thách thức an ninh mới.

Công ty Cổ phần Điện Trường Giang đã đạt được thành tựu đáng kể khi sản xuất thành công máy cắt chân không VCB TV1 (24-40.5kV) đạt tiêu chuẩn IEC và chứng nhận quốc tế KEMA, ASTA. Tuy nhiên, cùng với nhiều doanh nghiệp khác, họ đang phải đối mặt với một nghịch cảnh đáng tiếc: Sản phẩm đạt chuẩn quốc tế nhưng không được sử dụng tại Việt Nam.

Thực tế cho thấy, vấn đề không nằm ở năng lực sản xuất mà nằm ở rào cản chính sách và thiếu cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp nội địa. Mặc dù Luật Đấu thầu 2023 đã đưa ra quy định ưu tiên cho sản phẩm sản xuất trong nước, nhưng thực tế cho thấy hồ sơ mời thầu của các đơn vị chủ đầu tư vẫn thiếu các tiêu chí cụ thể để đánh giá và ưu tiên sản phẩm trong nước.

Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải đối mặt với khó khăn về chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) cao, trong khi không nhận được hỗ trợ từ chính sách. Cụ thể, chi phí thử nghiệm sản phẩm cao và kết quả thử nghiệm tại các phòng thí nghiệm trong nước như Quatest không được công nhận, khiến doanh nghiệp buộc phải thực hiện kiểm định quốc tế tại các tổ chức như KEMA, ASTA, CE, UL với chi phí cao.

Đặc biệt, Việt Nam hiện thiếu phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế, khiến doanh nghiệp phải thực hiện thử nghiệm tại châu Âu với thời gian và chi phí lớn. Bên cạnh đó, ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam vẫn còn hạn chế, khiến doanh nghiệp phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.

Quá trình thương mại hóa và xuất khẩu sản phẩm cũng gặp khó khăn do chi phí cao cho chứng nhận quốc tế như CE, UL, và thiếu hỗ trợ tiếp thị cũng như chuyển giao công nghệ từ các dự án FDI. Điều này khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong việc phát triển và cạnh tranh với các công ty nước ngoài.

Để khắc phục tình trạng này, các doanh nghiệp đang rất cần cơ chế hỗ trợ đúng và trúng để tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm trong nước, giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển và bứt phá, từ đó khơi thông tiềm lực quốc gia.