Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng biến nó trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới. Vào ngày 19/7, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã tham dự lễ khởi công dự án tại thành phố Nyingchi, khu tự trị Tây Tạng.
Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, một dòng sông huyết mạch chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh trước khi đổ ra biển. Dự kiến, con đập này sẽ có công suất sản xuất điện lên đến 300 tỷ kilowatt-giờ mỗi năm, gấp ba lần công suất của đập Tam Hiệp, một trong những đập lớn nhất thế giới hiện nay.
Được lên kế hoạch từ năm 2020 như một phần của kế hoạch phát triển 5 năm nhằm khai thác tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng, dự án đã được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái. Với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 167 tỷ USD), dự án này bao gồm việc xây dựng 5 nhà máy thủy điện bậc thang.
Dự án này không chỉ dừng lại ở việc sản xuất điện mà còn hướng đến hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu. Trung Quốc khẳng định rằng dự án đã trải qua các đánh giá khoa học nghiêm ngặt và đảm bảo không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất cũng như quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu.
Trung Quốc thông báo rằng dự án đập thủy điện này chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực. Việc triển khai dự án đã thúc đẩy Ấn Độ đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh, trong nỗ lực nhằm khẳng định quyền sử dụng nguồn nước.
Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới được thành lập, sẽ làm chủ đầu tư dự án. Các chuyên gia và nhà phân tích quốc tế đang theo dõi chặt chẽ dự án này, không chỉ vì tác động môi trường tiềm tàng mà còn vì những hệ lụy chính trị và ngoại giao trong khu vực.
Trong khi đó, dự án này đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về vấn đề an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và tác động môi trường. Bất chấp những lo ngại này, Trung Quốc vẫn tin tưởng vào tính khả thi và lợi ích lâu dài của dự án.
Với dự án này, Trung Quốc kỳ vọng sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu năng lượng trong nước mà còn củng cố vị thế của mình trong lĩnh vực năng lượng tái tạo toàn cầu. Tuy nhiên, việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường vẫn là một thách thức lớn mà dự án này cần vượt qua.
