An toàn thực phẩm (ATTP) đang trở thành một vấn đề nóng tại Việt Nam, và tỉnh Đồng Nai, với vị thế là trung tâm sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi hàng đầu cả nước, đang đối mặt với nhiều thách thức trong kiểm soát ATTP. PGS.TS Kha Chấn Tuyền, Trưởng khoa Công nghệ hóa học và Thực phẩm, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh, đã có một cuộc trò chuyện với báo chí về vấn đề này.
Ông Kha Chấn Tuyền chia sẻ, trong những năm gần đây, công tác đảm bảo ATTP tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhận thức của người tiêu dùng và doanh nghiệp đang được nâng cao rõ rệt. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức đáng lo ngại, đặc biệt là tại các chợ truyền thống và cơ sở chế biến nhỏ lẻ.
Tại Đồng Nai, với đặc điểm là trung tâm chăn nuôi, trồng trọt và chế biến thực phẩm lớn của cả nước, đang đối mặt với nhiều nguy cơ mất ATTP đáng lo ngại. Những nguy cơ nổi bật có thể chia thành 5 nhóm chính, bao gồm: nguy cơ từ giết mổ và chế biến nhỏ lẻ, tồn dư hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật và kháng sinh, hệ thống chuỗi lạnh và vận chuyển chưa đáp ứng yêu cầu bảo quản thực phẩm an toàn, thực phẩm chế biến sẵn từ các cơ sở nhỏ lẻ tiềm ẩn nguy cơ cao, và thiếu liên kết chuỗi và hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Về tác động lâu dài đến sức khỏe cộng đồng, PGS.TS Kha Chấn Tuyền cho rằng nếu tình trạng mất ATTP không được kiểm soát hiệu quả, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ rất nghiêm trọng và kéo dài. Ông đề xuất cần xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn, từ đó hình thành văn hóa tiêu dùng thực phẩm an toàn, vì sức khỏe cộng đồng và sự phát triển dài hạn của địa phương.
PGS.TS Kha Chấn Tuyền cũng đánh giá cao tiềm năng hợp tác giữa “3 nhà”: khoa học – doanh nghiệp – địa phương trong việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn từ nông trại đến bàn ăn. Ông cho rằng Đồng Nai có đủ nền tảng để trở thành hình mẫu quốc gia về chuỗi thực phẩm an toàn và đề xuất địa phương cần triển khai giải pháp đồng bộ, lấy hợp tác, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực làm trụ cột.
Đồng Nai có thể tận dụng các mô hình thành công về chuỗi thực phẩm an toàn từ các địa phương khác để áp dụng và phát triển. Việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn không chỉ giúp đảm bảo ATTP mà còn góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp và tăng thu nhập cho người dân.
Trước những thách thức và nguy cơ mất ATTP, chính quyền địa phương cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và quản lý ATTP. Các cơ quan chức năng cần có những biện pháp quyết liệt hơn để ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về ATTP.
Người tiêu dùng cũng cần có nhận thức và kỹ năng để lựa chọn thực phẩm an toàn. Việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cả người sản xuất và người tiêu dùng là chìa khóa để xây dựng một hệ thống thực phẩm an toàn và bền vững.
Cuối cùng, PGS.TS Kha Chấn Tuyền nhấn mạnh rằng việc đảm bảo ATTP là một công việc đòi hỏi sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Chỉ khi có sự chung tay của tất cả các bên, mục tiêu xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn và đảm bảo ATTP mới có thể đạt được.
